خلاصه: افزایش ارزش دلار به فدرال رزرو کمک می‌کند که خیلی بهتر با تورم مقابله کند ولی یک مشکل وجود دارد: با رشد ارزش دلار، زندگی در برخی از کشورهایی که شرکای تجاری آمریکا به حساب می‌آیند، دشوارتر می‌شود.
افزایش نرخ بهره از سوی فدرال رزرو، ارزش دلار آمریکا را به بالاترین سطح خود در دهه‌های اخیر رسانده است و این اتفاق می‌تواند اقتصاد چند کشور که شرکای تجاری آمریکا به حساب می‌آیند را تحت فشار قرار دهد.
اخیراً دلار در برابر ارزهای مهمی مثل یورو و ین ژاپن به بالاترین حد در چند دهه اخیر رسیده است. مطالعات نشان می‌دهد که دلار به رشد خود ادامه خواهد داد و ارزش آن از این هم بالاتر خواهد رفت. شاخص قیمت مصرف کننده 9.1 درصد نسبت به سال گذشته رشد کرد که سریع‌ترین رشد آن از سال 1981 تاکنون بوده است. به احتمال زیاد، نرخ بهره باز هم افزایش می‌یابد.
ارزهایی که امسال، به میزان قابل توجهی در برابر دلار آمریکا تضعیف شدند
درصد تغییر ارزش ارزها در سال جاری
دلار قوی نشان می‌دهد که با وجود ادامه روند صعودی قیمت‌ها، فدرال رزرو دارد تمام تلاش خودش را برای کنترل تورم به کار می‌بندد. این در حالی است که با افزایش ارزش دلار، کار سایر شرکای تجاری آمریکا مثل اروپا و بریتانیا برای مبارزه با تورم دشوارتر می‌شود.
سال‌ها تورم و نرخ بهره پایین بود ولی اکنون شاهد تورم بالا و افزایش مداوم نرخ بهره هستیم و همین مسئله موجب افزایش ارزش ارزها شده است. جنگ در اوکراین هم اروپا و بسیاری از کشورهای در حال توسعه را با مشکل روبرو کرد. این در حالی است که آمریکا در اثر این نبرد، با مشکل قابل توجهی روبرو نشده است.
آدام پوزن، رئیس مجموعه اقتصاد بین الملل پترسون، اظهار داشت: «دلار، یورو، ین و یوان در یک بازه زمانی طولانی، نوسانات اندکی را تجربه کردند. این در حالی است که اکنون تمام ارزها در برابر دلار، با کاهش ارزش روبرو بوده‌اند.»
وقتی ارزش دلار بیشتر شود، بودجه کشورهایی که به شدت به واردات نفت وابسته هستند (مثل هند، کره جنوبی و تایلند) تحت فشار قرار می‌گیرد. چند مورد از کشورهای در حال توسعه که برای پوشش بدهی‌های خود نیاز به تزریق مالی دارند (مثل اکوادور و تونس) با افزایش ارزش پول آمریکا آسیب می‌بینند.
عملکرد عالی دلار (امسال شاخص دلار، 13 درصد رشد کرد)، بیانگر بهبود اقتصاد آمریکا پس از همه‌گیری است. بهبود اقتصادی در آمریکا خیلی سریع‌تر از اروپا و ژاپن اتفاق افتاد. در سال جاری فدرال رزرو نرخ بهره را سه بار و مجموعاً 1.5 درصد افزایش داده است و انتظار می‌رود که در نشست بعدی خود در ماه ژوئیه، نرخ بهره را حداقل 0.75 درصد افزایش دهد. بانک مرکزی اروپا هم تصمیم گرفته است که برای نخستین بار در 11 سال گذشته، نرخ بهره را در نشست 21 جولای افزایش دهد. پیش‌بینی می‌شود که این افزایش فقط 0.25 درصد باشد.
انتظار می‌رود که نرخ بهره بانک مرکزی اروپا تا ماه سپتامبر در ناحیه منفی باقی بماند. این در حالی است که نرخ تورم اروپا در ماه ژوئن به 8.6 درصد رسید. در ژاپن، تورم مدت‌ها است که تحت کنترل قرار گرفته و به همین دلیل بانک مرکزی ژاپن تصمیم گرفته است که نرخ بهره را روی منفی 0.1 درصد نگه دارد.
مارک چندلر، مدیر عامل مجموعه «Bannockburn Global Forex» اظهار داشت: «بانک‌های مرکزی از افزایش تورم غافل ماندند و اکنون مجبور هستند که با سرعتی بالا در مقابل افزایش تورم، واکنش نشان دهند. اقدامات تهاجمی ایالات متحده، از سال 1980 تاکنون بی‌سابقه بوده است. این در حالی است که بانک مرکزی اروپا و ژاپن هنوز اقدام قابل توجهی برای مقابله با تورم انجام نداده است.»
با تمام این تفاصیل، قوی‌تر شدن دلار، خبر خوبی برای ایالات متحده نیست. محصولات آمریکایی برای مشتریان خارجی گران‌تر از قبل تمام می‌شود؛ زیرا ارزش ارز کشور آن‌ها در برابر دلار آمریکا کاهش می‌یابد. این مسئله به صادرکنندگان بزرگی مثل بوئینگ، بزرگ‌ترین مجموعه هواپیماسازی در جهان، آسیب می‌زند. از طرفی درآمد خارجی شرکت‌های بزرگ آمریکایی کاهش می‌یابد؛ چون مجبور هستند که درآمد خود را تبدیل به دلار کنند. این پدیده می‌تواند منجر به کاهش بیشتر ارزش سهام شود.
مایکروسافت اخیراً پیش‌بینی خود برای درآمد در فصل کنونی را کاهش داد و اعلام کرد که دلار قدرتمند می‌تواند درآمد مورد انتظار این مجموعه را 250 میلیون دلار کاهش دهد. در ماه آوریل هم مایکروسافت در مورد افزایش ارزش دلار هشدار داده بود. مایکروسافت اعلام کرد که افزایش ارزش دلار در سه ماهه نخست سال جاری، باعث کاهش 225 میلیون دلاری سود این مجموعه شده است.
به طور کلی شرکت‌های آمریکایی، 30 درصد از درآمد خود را از طریق فعالیت‌های خارجی به دست می‌آورند. با افزایش ارزش دلار، درآمد شرکت‌های چند ملیتی کاهش می‌یابد و آن‌ها هم مجبور می‌شوند که هزینه‌های خود را پایین بیاورند. همین پدیده ساده موجب کاهش رشد اقتصادی آمریکا می‌شود. این در حالی است که فدرال رزرو دارد تمام تلاش خودش را می‌کند که اقتصاد آمریکا دچار کاهش رشد اقتصادی و رکود نشود.
برخی از بانک‌های مرکزی در تلاش‌اند که با فدرال رزرو، همگام شوند. بانک مرکزی کانادا اخیراً نرخ بهره خودش را 1 درصد افزایش داد و قصد دارد که به این روند ادامه دهد. رزرو بانک نیوزیلند هم چنین برنامه‌ای دارد. اخیراً بانک مرکزی کره جنوبی هم نرخ بهره خودش را 0.5 درصد افزایش داد که بیشترین افزایش نرخ بهره این کشور از سال 1999 تاکنون به حساب می‌آید.
پیامدهای مالی این وضعیت، فشار زیادی را به سیاست‌گذاران اروپایی وارد می‌کند. با افزایش ارزش دلار و کاهش ارزش یورو، شاهد افزایش قیمت کالاهای وارداتی به اروپا خواهیم بود. این وضعیت وخیم در سایر کشورهای جهان هم وجود دارد. صندوق بین المللی پول در حال مذاکره با کشورهایی است که بدهکار و در عین خواهان کمک مالی هستند. به عنوان مثال، تونس یکی از کشورهای بدهکار است که مشکلات اقتصادی در آن می‌تواند ناآرامی اجتماعی به بار بیاورد.
بسیاری از متخصصان و تحلیلگران تصور می‌کردند که وقتی روسیه به اوکراین حمله کند، آمریکا، مسکو را تحریم می‌کند و در نتیجه سایر کشورها تشویق می‌شوند که وابستگی خود به دلار را کاهش دهند. عملکرد خوب دلار نشان می‌دهد که چنین اتفاقی نیفتاده است و کشورها نتوانسته‌اند وابستگی خود به دلار را کاهش دهند.
بر اساس گزارش اخیر صندوق بین المللی پول، دلار در حال حاضر پرفروش‌ترین ارز جهانی است و حدوداً 59 درصد از کل ذخایر بانک‌های مرکزی در جهان را به خود اختصاص می‌دهد. با افزایش ارزش دلار، شاهد کاهش قیمت کالاهای وارداتی به ایالات متحده هستیم. وزارت کار آمریکا اخیراً گزارش داد که قیمت واردات (به جز سوخت) در ماه ژوئن 0.5 درصد کاهش یافت و این دومین کاهش متوالی ماهانه است. در حال حاضر بسیاری از تحلیلگران و متخصصان بر این باور هستند که قوی شدن دلار به مهار فشارهای تورمی کمک می‌کند.
انبارهای چین و آمریکا نشان می‌دهد که اقتصاد جهانی دارد برای کاهش تورم تلاش می‌کند. با کاهش قیمت مصرف کننده، هدف فدرال رزرو برای کاهش تورم تا حدودی عملی می‌شود و نیاز این بانک مرکزی به افزایش فوری نرخ بهره کاهش می‌یابد. از این رو است که گفته می‌شود افزایش ارزش دلار به فدرال رزرو کمک می‌کند که خیلی بهتر با تورم مقابله کند.