مقدمه
تصمیم دولت ترامپ برای اعمال تعرفه ۲۵ درصدی بر خودروهای وارداتی، موجی از شوک را در بازارهای جهانی ایجاد کرده و به ویژه تولیدکنندگان خودرو در ژاپن را تحت فشار قرار داده است. با توجه به اینکه خودروها ۲۸.۳ درصد از کل صادرات ژاپن به ایالات متحده را تشکیل می‌دهند—صنعتی که سالانه حدود ۶۳ میلیارد دلار درآمد دارد—این تعرفه‌ها تهدیدی مستقیم برای رشد اقتصادی ژاپن محسوب می‌شوند. با توجه به این عدم قطعیت، به نظر نمی‌رسد که بانک ژاپن (BOJ) در ماه مه نرخ‌های بهره را افزایش دهد، هرچند که تورم بالای هدف باقی مانده است.
تأثیر فوری بر تولیدکنندگان خودرو در ژاپن
واکنش بازار سهام پس از اعلام ترامپ سریع بود. سهام خودروسازان ژاپنی به شدت کاهش یافت، که نشان‌دهنده نگرانی سرمایه‌گذاران در مورد کاهش تقاضای ایالات متحده بود:
تویوتا موتور ۲ درصد کاهش یافت
نیسان موتور ۱.۷ درصد کاهش یافت
هوندا موتور ۲.۵ درصد کاهش یافت
تولیدکنندگان خودرو در اروپا نیز متضرر شدند و بر اساس گزارش تلگراف، بیش از ۱۴ میلیارد دلار از ارزش بازار آنها از بین رفت. در همین حال، ترامپ از این تعرفه‌ها دفاع کرده و مدعی شد که این تعرفه‌ها ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد مالیاتی سالانه ایجاد کرده و صنعت خودروسازی داخلی را احیا خواهد کرد. تعرفه‌های ۲۵ درصدی از دوم آوریل اجرایی می‌شوند و تعرفه‌های مربوط به قطعات خودرو یک ماه بعد اعمال خواهند شد.
چرا بانک ژاپن به زودی نرخ‌ها را افزایش نخواهد داد
بانک ژاپن پیش از اعلام تعرفه‌ها نیز در موقعیت حساسی قرار داشت. در حالی که تورم مصرف‌کننده بالاتر از هدف باقی مانده است، رشد اقتصادی ژاپن شکننده بوده است. اکنون، با برآورد مؤسسه تحقیقاتی نومورا مبنی بر اینکه این تعرفه‌ها می‌توانند GDP ژاپن را حدود ۰.۲ درصد (تقریباً ۸ میلیارد دلار) کاهش دهند، سیاستگذاران با خطرات بزرگ‌تری مواجه هستند.
دلایل کلیدی برای حفظ نرخ‌های ثابت توسط بانک ژاپن:
۱. چشم‌انداز ضعیف رشد اقتصادی
بخش خودرو یکی از ارکان اقتصادی ژاپن است. کاهش فروش در ایالات متحده به دلیل افزایش تعرفه‌ها می‌تواند منجر به کاهش سود شرکت‌ها، سرمایه‌گذاری و اشتغال شود. اگر GDP ژاپن طبق پیش‌بینی کاهش یابد، افزایش نرخ بهره فعالیت‌های اقتصادی را بیشتر کند می‌کند، که بانک ژاپن نمی‌تواند این را تحمل کند.
۲. احتمال بازگشت فشارهای انقباضی
ژاپن دهه‌هاست که با انقباض اقتصادی مبارزه کرده است. در حالی که تورم در حال حاضر بالاتر از هدف است، کاهش صادرات و تولید صنعتی می‌تواند تقاضا را تضعیف کرده و قیمت‌ها را پایین بیاورد. یک ین قوی که در زمان بحران اقتصادی به عنوان پناهگاه امن دیده می‌شود، می‌تواند صادرات ژاپن را بیشتر تحت فشار قرار دهد و خطرات انقباضی بیشتری را به وجود آورد.
۳. نوسانات بازار و اعتماد سرمایه‌گذاران
کاهش شدید سهام خودروسازان ژاپنی نشان‌دهنده عدم قطعیت است و اگر چشم‌انداز اقتصادی ژاپن بدتر شود، بازارها ممکن است نوسانات بیشتری را تجربه کنند. نگرانی اصلی بانک ژاپن تثبیت بازارهای مالی است، به این معنی که احتمالاً حمایت از اقتصاد را بر تنگنای پولی اولویت خواهد داد.
واکنش ژاپن و چشم‌انداز تجارت جهانی
نخست‌وزیر ژاپن، ایشیبا ، به خطرات ناشی از تعرفه‌های ترامپ اذعان کرد و گفت:
“ما باید در نظر بگیریم که چه چیزی برای منافع ملی ژاپن بهترین است. ما در حال ارزیابی همه گزینه‌ها برای تعیین موثرترین پاسخ هستیم.”
با این حال، هنوز هیچ اقدام خاصی اعلام نشده است. ژاپن ممکن است به دنبال مذاکره با ایالات متحده باشد، اما موضع حمایت‌گرایانه دولت ترامپ نشان می‌دهد که فضای کمی برای مصالحه وجود دارد.
در همین حال، نزدیک به ۵۰ درصد از خودروهای سواری جدید فروخته شده در ایالات متحده در سال ۲۰۲۴ در خارج تولید شده‌اند، بر اساس گزارش S&P Global Mobility. با مختل کردن زنجیره‌های تأمین جهانی، تعرفه‌های ترامپ عدم قطعیت بیشتری را به یک محیط مالی از پیش ناپایدار اضافه می‌کنند و این امر استراتژی‌های سخت مدیریت زیان را برای معامله‌گران دشوار می‌سازد .
نتیجه‌گیری
تعرفه‌های ترامپ بر خودروهای وارداتی ضربه‌ای قابل توجه به اقتصاد ژاپن وارد خواهدکرد و به طور مستقیم بر صادرات، درآمد شرکت‌ها و بازارهای مالی تأثیر خواهدگذاشت. با خطر انقباض GDP ژاپن، بانک ژاپن احتمالاً نرخ‌های بهره را ثابت نگه خواهد داشت تا از خسارت اقتصادی بیشتر جلوگیری کند. با افزایش تنش‌های تجاری جهانی، سرمایه‌گذاران باید برای نوسانات ادامه‌دار در بازارهای سهام، به ویژه در بخش خودرو، آماده باشند.