ارزش ین
سیاست‌گذاران ژاپنی، هشدارهای خود را نسبت افت شدید ارزش ین افزایش دادند. وزیر دارایی ژاپن هم به‌تازگی اعلام کرد که افت ارزش ین به پایین‌ترین سطح در دو دهه گذشته (در مقابل دلار)، به‌خاطر پایین بودن رشد دستمزدها و بالا رفتن هزینه‌های زندگی، می‌تواند آسیب‌های زیادی را به بدنه اقتصاد این کشور وارد کند.
هاروکیدو کورودا، رئیس بانک مرکزی ژاپن (BOJ) و از مدافعان سرسخت تضعیف ارز نیز اظهار داشت که کاهش شدید ارزش ین می‌تواند به اقتصاد آسیب بزند؛ زیرا تهیه طرح و برنامه کسب‌و‌کار (بیزینس پلن) را برای شرکت‌ها دشوار می‌کند.
شونیچی سوزوکی، وزیر دارایی ژاپن قصد دارد در خصوص مسئله ارزش ارز، نشستی فوق‌العاده با جنت یلن، وزیر خزانه‌داری ایالات متحده داشته باشد و در مورد این مسئله، ارتباطی نزدیک و تنگاتنگ با آمریکا برقرار کند. ژاپن در کنار گزینه «مداخله کلامی»، گزینه‌های دیگری برای جلوگیری از سقوط بین از حد ارزش ین روی میز دارد. از بین این گزینه‌ها، می‌توان به مداخله مستقیم در بازار ارز و خرید مقادیر زیادی ین اشاره کرد. در ادامه به چگونگی مداخله ارزی ژاپن، احتمال وقوع این کار و چالش‌های پیش‌رو خواهیم پرداخت:
پیشینه مداخله برای تقویت ین
با توجه به وابستگی شدید اقتصاد ژاپن به صادرات، از نظر تاریخی این کشور همواره در تلاش بوده است که از افزایش ارزش ین جلوگیری کند و در این راستا، از رویکرد عدم مداخله در کاهش ارزش ین استفاده کرده است.
البته مداخله به منظور تقویت ین، خیلی کم و در موارد نادر اتفاق افتاده است. آخرین باری که ژاپن دست به چنین کاری زد تا از ارز خود حمایت کند، به سال 1998 برمی‌گردد. در آن زمان، بحران مالی در آسیا باعث افت سنگین ین و خروج پرشتاب سرمایه از منطقه شد. قبل از آن رویداد، توکیو در سال‌های 1992-1991 برای مقابله با افت ین، مداخله کرد.
عامل اقدام در مداخله ارزی
فرایند مداخله ارزی، بسیار پرهزینه است و به‌خاطر دشواری‌ها و پیچیدگی‌های مربوط به تأثیرگذاری بر ارزش ارز در بازار جهانی تبادلات خارجی، به‌راحتی می‌تواند با شکست مواجه شود. به این دلیل که بانک ژاپن، از چنین راهکاری به عنوان آخرین راه حل استفاده می‌کند. زمانی که مداخله کلامی نتواند از افت ارزش ین جلوگیری کند، توکیو دست به خرید ین خواهد زد.
سرعت کاهش ارزش ین، مهم‌ترین عامل در تعیین زمان مداخله ارزی است. ممکن است گاهی سرعت افت این ارز به‌گونه‌ای باشد که بانک ژاپن، اصلاً اقدامی برای جلوگیری از این افت انجام ندهد.
ایسوکه ساکاکیبارا، دیپلمات سابق در حوزه ارز اظهار داشت که افت ارزش ین به زیر 130 (در مقابل دلار) می‌تواند عاملی برای مداخله ارزی باشد. برخی از سیاست‌گذاران ژاپنی بر این باور هستند که مداخله ارزی تنها در صورتی به یک گزینه تبدیل می‌شود که این کشور با فروش سه برابری ین، سهام داخلی و اوراق قرضه روبرو شود؛ چیزی که شبیه خروج شدید و پرشتاب سرمایه در اقتصادهای نوظهور است.
نحوه مداخله ارزی
زمانی که مداخلات ارزی به منظور جلوگیری از افزایش ارزش ین صورت می‌گیرد، وزارت دارایی، اوراق کوتاه‌مدتی را برای تامین بدهی به ین منتشر می کند و سپس این اوراق را در بازار می‌فروشد تا بتواند ارزش ین ژاپن را تضعیف کند. اگر قرار باشد که برای جلوگیری از افت ارزش ین مداخله کند، مقامات باید از ذخایر خارجی ژاپن (که به‌صورت دلار است) استفاده کنند. این دلارها در ازای خرید ین در بازار فروخته می‌شود.
در هر دو حالت وزیر دارایی ژاپن، دستور نهایی مداخله را صادر می‌کند. بانک مرکزی ژاپن، نقش واسطه و بازوی اجرایی را ایفا و دستور مورد‌نظر را در بازار اجرا می‌کند.
چالش‌های مداخله ارزی
مداخله ارزی برای تقویت ارزش ین، دشوارتر از فروش ین است. برای تقویت ین در برابر دلار، ژاپن باید از ذخایر خارجی خود که در قالب دلار هستند استفاده کند و این ذخایر را در ازای ین به بازارها بفروشد. در واقع بانک مرکزی ژاپن برای مداخله‌ای که به منظور تقویت ین صورت می‌گیرد، نسبت به حالتی که برای تضعیف ین (با انتشار بی وقفه و ساده اوراق بدهی) انجام می‌شود؛ با محدودیت‌های خاصی روبرو است.
ذخایر خارجی ژاپن حدود 1.356 تریلیون دلار برآورد می‌شود و پس از چین، رتبه دوم را در زمینه ذخیره‌های ارزی در اختیار دارد. احتمالاً عمده این ذخایر به‌صورت دلار است. درست است که ذخایر ژاپن قابل توجه است ولی اگر بخواهد در مداخلات ارزی خود از این منابع استفاده کند، قطعاً ذخایر ارزی توکیو به سرعت کاهش می‌یابد.
مداخله ارزی ژاپن، مستلزم رضایت غیررسمی اعضای گروه هفت (G7) خصوصاً ایالات متحده است. به خصوص اگر قرار باشد که این مداخله در برابر جفت ارز دلار-ین انجام شود، لازم است که رضایت آمریکا حاصل شود. لازم به یادآوری است که واشنگتن در گذشته هم با ایده مداخله ارزی مخالف بوده و جز در هنگام نوسانات شدید بازار، به این کار رضایت نداده است.
برگرفته از http://cwg.li/lm1O5